Βυζαντινή Μονή Παναγίας της Κοσμοσώτειρας

Στο κέντρο της κωμόπολης των Φερών, 28 χιλιόμετρα από την Αλεξανδρούπολη, βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας. Η Μονή της Θεοτόκου της Κοσμοσώτειρας ή της Βήρας, όπως ήταν η ονομασία των Φερών κατά το Βυζάντιο, ιδρύθηκε το 1152 και παραμένει ένα εμβληματικό κτίσμα, ιστορικά και αρχιτεκτονικά. Ιδρυτής ήταν ο σεβαστοκράτορας Ισαάκιος Κομνηνός, γιος του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ Κομνηνού και της αυτοκράτειρας Ειρήνης Δούκαινας.

Η Μονή διαθέτει εικονογραφικό διάκοσμο του 12ου αιώνα με μεγάλες, έντονες παραστάσεις όπου πρωταγωνιστούν μέλη της οικογένειας των Κομνηνών, αλλά και θρησκευτική θεματολογία με την Υπαπαντή, την Πεντηκοστή, την Κοινωνία των Αποστόλων, Ιεράρχες, Προφήτες, εξαπτέρυγα Σεραφείμ και τη μορφή της Θεοτόκου. Η εικονογραφία θεωρείται ως εκλεκτό δείγμα της Σχολής της Κωνσταντινούπολης, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει η πεντάτρουλη στέγαση. Στο εσωτερικό του σημερινού ναού, που αποτελούσε το καθολικό της Μονής, σώζεται εντοιχισμένο κεραμικό κόσμημα, όπου απεικονίζεται ο μονοκέφαλος αετός, σύμβολο της δυναστείας των Κομνηνών της Τραπεζούντας.

Το 1371 το καθολικό μετατράπηκε σε τέμενος, ενώ στις αρχές του 20ού αιώνα ξεκίνησαν εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης. Σήμερα η Μονή αποτελεί τόπο προσκυνήματος και είναι η επίσημη έδρα του Παγκοσμίου Σωματείου Θρακών.